Grobowce w katedrze

Treść

Podczas prac remontowych prowadzonych w łomżyńskiej katedrze pw. św. Michała Archanioła pod posadzką prezbiterium odkryto liczące kilkaset lat grobowce. W zamyśle księdza Mariana Mieczkowskiego, proboszcza fary, po przeprowadzeniu wszystkich potrzebnych badań archeologicznych grobowce mają być udostępnione zwiedzającym.

Odkrycia dokonano podczas prac remontowych przeprowadzanych w prezbiterium kościoła. Do tej pory dokładnie sprawdzono połowę powierzchni, jaką ono zajmuje. Na razie jednak prace zostały zawieszone. Ruszą ponownie, kiedy tylko pani Wiesława Szymańska, miejscowy konserwator zabytków, udzieli pozwolenia na dalszą eksplorację terenu najstarszej na terenie województwa podlaskiego świątyni. - Profesor Maciej Czarnecki, archeolog z Warszawy, który kierował pracami odkrywczymi, dostarczył mi już dotychczasowe wyniki. To, co odkryliśmy, trudno nazwać katakumbami, są to raczej cztery murowane miejsca pochówków - jakby grobowce. W zamyśle ich budowniczych grobowce te nie miały być w przyszłości dostępne dla zwiedzających. Budowano je w celu czysto użytkowym - powiedział nam ksiądz kanonik Marian Mieczkowski, proboszcz łomżyńskiej katedry. W pierwszej odkrytej krypcie znajdowały się jedynie dwie trumny, w drugiej bardzo wiele ludzkich szkieletów, natomiast do dwóch pozostałych krypt nie ma na razie dostępu, ponieważ są one w tak złym stanie technicznym, że w każdej chwili grożą zawaleniem. Głównie dlatego, że pamiętają one jeszcze czasy budowy kościoła, tj. początek XVI wieku. Bardzo możliwe, iż jeden z grobowców kryje kości budowniczego łomżyńskiej fary księdza Jana Wojsławskiego.
To, czyje doczesne szczątki zostały złożone w grobowcach znajdujących się pod prezbiterium kościoła, można odkryć jedynie ze źródeł pisemnych. Wynika z nich, że spoczęły tam ciała ludzi możnych i wielebnych, m.in. starostów łomżyńskich, ich bliskich oraz miejscowych proboszczów. - Do tej pory zidentyfikowano tylko jeden pochówek - księdza Andrzeja Wolickiego, który był tu mansjonarzem. Na jego trumnie była wybita ćwiekami, dobrze zachowana data śmierci - rok 1733. Innych szczątków nie zidentyfikowano. Wiadomo tylko, że należały do osób najznakomitszych, co świadczy o roli centrum życia społecznego i religijnego, jaką pełniła łomżyńska fara na tych ziemiach - mówi ksiądz Marian Mieczkowski.
Pochówków w łomżyńskiej świątyni zaprzestano pod koniec XVIII wieku. Wiadomo o tym z historycznego dokumentu, w którym wspomina się o pogrzebaniu w tym miejscu jednego z konfederatów barskich. Później do krypt nikt już nie zaglądał. Kiedy ziemia łomżyńska została włączona do zaboru pruskiego, zaborca wydał prawo zakazujące grzebania umarłych w świątyniach i przy świątyniach.
Według zachowanych dokumentów archiwalnych w 1410 r. biskup Jakub z Korzkwi erygował pierwszą parafię w Łomży. Kościołem parafialnym została świątynia pw. św. Rozesłańców Piotra, Pawła i Andrzeja Apostołów zbudowana przed 1396 r. na miejscu zwanym później Popową Górą. Obecnie znajduje się tam kościół i klasztor Kapucynów. Po otrzymaniu przez Łomżę praw miejskich w 1418 r. nastąpił wzrost liczby jej mieszkańców. To przyczyniło się do budowy nowego, okazalszego kościoła. W latach 1504-1525 dzięki księżnej mazowieckiej Annie i jej synom Januszowi III i Stanisławowi wybudowano piękny gotycki kościół pw. św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela. W 1526 r. nowemu kościołowi nadano uprawnienia parafialne. Uroczystej konsekracji świątyni po roku 1531 dokonał biskup płocki Andrzeja Krzycki. W latach 1691-1693, podczas generalnego remontu, według planu architekta Józefa Szymona Bellotto, zmieniono wystrój kościoła z gotyckiego na barokowy. Późniejsze materiały źródłowe zawierają wzmiankę o ponownej konsekracji kościoła w 1783 r. Kolejny remont świątynia przeszła w roku 1819. Natomiast w 1921 r. kościół pw. św. Michała Archanioła został wpisany do państwowego rejestru zabytków. Po utworzeniu 28 października 1925 r. przez Papieża Piusa XI diecezji łomżyńskiej fara została podniesiona do godności katedry. Podczas II wojny światowej biskup łomżyński ks. Stanisław Łukomski uratował częściowo uszkodzoną katedrę przed wysadzeniem w powietrze przez Niemców.
Obecny swój wygląd katedra zawdzięcza regotyzacji dokonanej po wojnie. W kościele katedralnym znajduje się czczony przez wiernych cudowny obraz Matki Bożej Łomżyńskiej - Matki Pięknej Miłości, koronowany w Łomży 4 czerwca 1991 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II.
Adam Białous

"Nasz Dziennik" 15-16 października 2005

Autor: mj