Medalik św. Benedykta i jego różnorodność...

Treść

Cieszy fakt, że coraz więcej ludzi uświadamia sobie, iż dyskusje nad tym, czy na rewersie medalika św. Benedykta ma być IHS czy PAX, tak naprawdę bazują na pewnej ignorancji, ponieważ ktoś, coś, kiedyś powiedział… Mimo wielu rozemocjonowanych głosów, w jednym z artykułów wyjaśnialiśmy podstawy historyczne, językowe i symboliczne użycia takich, a nie innych inicjałów.

Idziemy dalej, rozpoczynamy serię krótkich artykułów, które w swoim założeniu mają pokazać czytelnikom różnorodność wzorów medalika św. Benedykta. Nie ma czegoś takiego jak jeden i święty wizerunek medalu. Autorem serii będzie ojciec Artur Wojtulewicz, który od kliku lat zajmuje się tematyką medalika św. Benedykta. Nie tak dawno umieściliśmy obszerne opracowanie, które w sposób syntentyczny pokazało, jak bardzo każdy z elementów medalika ma swoje odwołanie w tekstach Reguły św. Benedykta i Dialogów św. Grzegorza Wielkiego. Ojciec Artur od lat zbiera z całego świata różne modele medalika św. Benedykta, od współczesnych projektów po najstarsze wzory dostępne w klasztorach benedyktyńskich.

Poniżej publikujemy pierwszy odcinek. Ufamy, że będzie to kolejny krok w zrozumieniu historii i symboliki medalika św. Benedykta. Przypominamy, że jakiś czas temu udostępniliśmy publikację Propspera Guèrangera OSB Szkic o pochodzeniu, znaczeniu i łaskach medalika albo krzyża św. Benedykta, w którym przedstawiony jest medal z 1741 r. (IHS). Dostępna jest również wersja elektroniczna oraz sam medalik (28 mm).

Awers

W centrum jest przedstawiona postać św. Benedykta: w postawie siedzącej, ubrany w kukullę (strój chórowy przeznaczony do modlitwy). Jego głowa jest zwrócona w lewą stronę, otoczona aureolą, co jest oznaką świętości. Św. Benedykt jest przedstawiony w kapturze, z bardzo długą brodą: twarz w zadumie, skupieniu i medytacji nad Słowem Bożym; w prawej ręce święty trzyma pastorał w formie zakrzywionej laski; lewa ręka jest wyeksponowana, a szczególnie cztery palce. U dołu ptak (kruk) – widać dziób i zarys tułowia ze złożonym skrzydłem; po drugiej stronie skrzywiony kielich, z którego wystrzeliwuje w górę zatrute wino (przypomina to płomień lub węża).

Na otoku widnieje łaciński napis przedzielony kropkami, czytany od góry FIAT PAX IN i po drugiej stronie VIRTVTE TVA (fiat pax in virtute tua). Jest to werset 7. Psalmu 122 (121) w tłumaczeniu na łaciński (Wulgata): Niech pokój będzie w twoich murach. Choć psalm się odnosi bezpośrednio do miasta Dawidowego, czyli Jerozolimy, to w kontekście klasztoru można odnieść go do życia zakonnego, jako prośbę skierowaną do Boga, by pokój Chrystusa panował w murach klasztornych, czyli we wspólnocie braci czy sióstr.

U dołu po lewej stronie znajduje się sygnatura z literami PY, co wskazuje na francuskiego artystę, medaliera i grawera, Denisa Fernanda Py (1887–1949).

Rewers

W centrum krzyż równoramienny z lekko rozszerzonymi ramionami na końcu. Litery wpisane w krzyż są wyżłobione; pozostałe litery są wypukłe. Litery CSPB są otoczone dwoma poprzeczkami w taki sposób, by razem z ramionami krzyża tworzyć kwadratowe pole, w które z kolei jest wpisana dana litera.

Na otoku są dwie grupy liter poprzedzielane kropkami: V.R.S.N.S.M.V, potem S.M.Q.L.I.V.B. U góry i u dołu po jednej dużej kropce w formie rombu; dodatkowo na dole po dwie grupy kropek w formie kwadratów przystających do siebie.

Choć skróty literowe są ogólnie znane, przytaczam je poniżej:

C S P B – Crux Sancti Patris Benedicti (Krzyż świętego Ojca Benedykta)
C S S M L – Crux Sacra Sit Mihi Lux (Krzyż święty niech mi będzie światłem)
N D S M D – Non Draco Sit Mihi Dux (diabeł [dosłownie „smok”], niech nie będzie mi przewodnikiem, wodzem)
V R S N S M V – Vade Retro Satana Numquam Suade Mihi Vana (idź precz, szatanie, nie kuś mnie do próżności)
S M Q L I V B – Sunt Mala Quae Libas Ipse Venena Bibas (złe jest to, co podsuwasz, sam pij truciznę)

Medal pochodzi z pierwszej połowy XX wieku.

Artur Wojtulewicz OSB – od 1991 r. benedyktyn opactwa tynieckiego. W 1998 przyjął święcenia kapłańskie. Przez długie lata duszpasterzował w tynieckiej parafii. Był także podprzeorem i przeorem. Mniej więcej od czterech lat podjął szczególną pracę badawczą nad medalikiem św. Benedykta. Inspiracją były zbiory jakie posiada muzeum tynieckie oraz przeprowadzenie kilku serii rekolekcji z medalikiem. Pierwszy etap pracy to przede wszystkim gromadzenie fachowej literatury, kwerenda kilkunastu bibliotek w Polsce i za granicą, gromadzenie zdjęć poszczególnych wzorów medalika oraz konsultacje ze specjalistami w tej dziedzinie. Potem próba posegregowania zgromadzonego materiału i analiza. Obecnie ojciec Artur pracuje nad publikacją, której celem będzie podzielenie się najnowszym stanem wiedzy na temat medalika Św. Benedykta. Zarówno w wymiarze historycznym jak duchowym i praktycznym.

Źródło: ps-po.pl, 14 stycznia 2019

Autor: mj